Trao đổi với phóng viên Dân trí, BSCKII Nguyễn Thanh Phương, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc (ICU), Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) cho biết, chỉ trong tháng đầu tiên của năm 2023, nơi đây đã tiếp nhận đến 13 trường hợp viêm tụy cấp nặng.

Trong khi đó, cả năm 2022 chỉ có hơn 60 ca viêm tụy vào khoa này (trung bình khoảng 5 ca/tháng). Đó là chưa kể những ca viêm tụy cấp nằm rải rác ở một số khoa khác.

Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Bình Dân (Ảnh: Hoàng Lê).

Lâm vào bi kịch vì nhậu nhẹt sa đà ngày Tết

Đáng chú ý, có nhiều trường hợp viêm tụy cấp nặng vì thói quen uống rượu bia sa đà trong dịp Tết.

Điển hình là trường hợp của bệnh nhân P.V.V. (43 tuổi, quê Đồng Nai). Theo bệnh sử, trước đó khoảng 5 năm, anh V. đã bị viêm tụy nặng vì uống nhiều rượu bia, đã điều trị tại một bệnh viện tuyến cuối ở TPHCM và may mắn thoát chết. Tuy nhiên sau khi khỏe lại, anh V. vẫn tiếp tục uống rượu bia.

Người nhà cho biết, vì anh làm nghề kinh doanh nên thường xuyên đi tiếp khách, có hôm một mình bệnh nhân uống cả một thùng bia. Dịp Tết Nguyên đán vừa qua, người đàn ông cũng liên tục cụng ly để vui xuân.

Bệnh nhân P.V.V. (Ảnh: Hoàng Lê).

Hậu quả là ngày 26/1 vừa qua (tức mùng 5 Tết), anh V. phải vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đau bụng. Sau khi được xác định viêm tụy hoại tử tiến triển nặng, bệnh nhân phải chuyển gấp xuống khoa ICU. Tại đây, các bác sĩ đã điều trị nội khoa song song dẫn lưu ổ bụng, lọc máu liên tục, xử lý tình trạng hoại tử, nhiễm trùng cho bệnh nhân.

Đến nay sau hơn 4 ngày lọc máu, anh V. vẫn suy đa cơ quan, chưa thể nói trước điều gì. Vì phải sử dụng các kỹ thuật phức tạp, chỉ trong thời gian ngắn điều trị, viện phí của bệnh nhân đã lên đến hơn 135 triệu đồng.

Theo bác sĩ Phương, tuyến tụy chỉ có trọng lượng 70-80 gram nhưng đóng vai trò rất quan trọng, bao gồm chức năng nội tiết (điều chỉnh đường huyết trong cơ thể…), chức năng ngoại tiết (tiết men tiêu hóa thức ăn…)  

Nguyên nhân gây viêm tụy chiếm nhiều nhất là do các bệnh lý đường mật (40-70%), thứ hai là do rượu bia (10-25%). Ngoài ra có thể do rối loạn chuyển hóa, chấn thương, viêm nhiễm…

Bệnh nhân phải lọc máu liên tục với viện phí tăng rất cao (Ảnh: Hoàng Lê).

Khi người bệnh uống bia rượu nhiều, rượu bia sẽ làm xơ đường ống dẫn tụy, gây viêm tụy tại chỗ. Viêm tụy một khi phát triển nặng (gây hoại tử, nhiễm trùng, suy đa cơ quan…), tỷ lệ tử vong của bệnh nhân có thể chiếm từ 10-20%. Ngoài ra, một biến chứng khác cũng rất nguy hiểm là bệnh nhân sẽ bị viêm tụy mạn, tụy dần bị mất chức năng.

Điều đáng lo ngại là triệu chứng của viêm tụy cấp dễ bị lầm tưởng là viêm dạ dày, các vấn đề tim mạch hay những bệnh đường mật, dẫn đến việc người dân không đi khám ngay mà tự mua thuốc uống, khiến tình trạng nặng nề hơn.

Gánh nặng viện phí nặng nề

Bác sĩ Phương chia sẻ, để chẩn đoán bệnh viêm tụy cấp sẽ dựa vào triệu chứng đau,  xét nghiệm sinh hóa và chụp CT.

Khi phát hiện sớm, điều trị đúng cách, phòng ngừa được các khả năng gây viêm tụy, xử lý được các bệnh nền thì tiên lượng điều trị viêm tụy cấp rất khả quan. Ngược lại, một khi người bệnh đã rơi vào tình trạng nặng, hậu quả rất khôn lường. Nhiều bệnh nhân đến bệnh viện trong giai đoạn trễ phải phẫu thuật để xử lý áp xe, rửa ổ bụng và xử lý mô tụy hoại tử.

Nhiều bệnh nhân viêm tụy cấp phải điều trị kéo dài, ảnh hưởng nặng nề về sức khỏe (Ảnh: Hoàng Lê).

"Có những trường hợp bệnh nhân diễn tiến nặng, cần phối hợp điều trị nhiều chuyên khoa như phẫu thuật, săn sóc đặc biệt, khiến viện phí đội lên rất cao. Một ca viêm tụy vào khoa ICU của chúng tôi chi phí điều trị có khi lên đến hàng trăm triệu đồng, tăng gánh nặng cho gia đình, xã hội và gánh nặng cho bảo hiểm y tế. Có nhiều ca chỉ đóng tiền 1-2 ngày đầu là gia đình đã không còn khả năng chi trả" - bác sĩ Phương nói.

Cũng theo bác sĩ Phương, nhờ phối hợp điều trị đa chuyên khoa hiệu quả, Bệnh viện Bình Dân đã cứu sống rất nhiều trường hợp viêm tụy hoại tử nặng, có tổn thương đa cơ quan, nhiễm khuẩn huyết kết hợp, nhưng cũng vẫn không thể tránh khỏi trường hợp nguy kịch không qua khỏi. Riêng trong dịp Tết Nguyên đán vừa rồi, có đến 2 trường hợp rất nặng, trong đó có 1 trường hợp không qua khỏi.

Bác sĩ khuyến cáo người dân nên hạn chế uống rượu bia, chất có nồng độ cồn cao để phòng ngừa viêm tụy cấp (Ảnh: Hoàng Lê).

Ngoài viêm tụy, những người có tiền sử viêm dạ dày khi uống rượu bia nhiều sẽ có nguy cơ làm tình trạng viêm nặng hơn, thậm chí có nguy cơ thủng dạ dày hay hạ đường huyết vì uống rượu mà quên ăn. Với những bệnh nhân trên nền xơ gan, rượu có thể gây hôn mê gan, não gan, khiến thời gian sống bị rút ngắn lại.

Bác sĩ khuyến cáo, để phòng ngừa viêm tụy cấp do rượu bia, người dân không uống chất có cồn và nồng độ cồn cao, không uống rượu bia thường xuyên.  Khi thấy có triệu chứng đau bụng vùng thượng vị lan ra sau lưng, cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa Gan Mật Tụy để kiểm tra và điều trị kịp thời.

Hoàng Lê/dantri.com.vn

https://dantri.com.vn/suc-khoe/tang-cao-ca-viem-tuy-sau-tet-nguy-kich-vien-phi-tram-trieu-dong-vi-nhau-20230203121616063.htm