Ngày 10/12, ban cố vấn cho Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ có khả năng sẽ đề nghị cấp phép sử dụng khẩn cấp đối với vaccine ngừa Covid-19 đầu tiên. Vaccine thứ hai có thể được cấp phép vào tuần tới và hàng triệu người Mỹ có thể được tiêm vaccine vào cuối tháng 12.

Những thành công bước đầu của vaccine ngừa Covid-19 là hy vọng của thế giới để trở lại cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, những thông tin sai lệch và lầm tưởng về vaccine có thể sẽ “giết chết” các nỗ lực phòng chống đại dịch nếu không có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ.

Một y tá chuẩn bị tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 do Pfizer-BioNTech sản xuất ở London ngày 8/12. Ảnh: Getty

Tác dụng phụ hoàn toàn có thể xảy ra

Một trong những điều gần như chắc chắn sẽ xảy ra: sẽ có rất nhiều người gặp phải những tác dụng phụ khi tiêm vaccine ngừa Covid-19.

Trong các thử nghiệm giai đoạn 3 của cả hai loại vaccine mà Mỹ chuẩn bị phê duyệt, có khoảng 10-15% số người tham gia ghi nhận các tác dụng phụ đáng chú ý như mệt mỏi, đau nhức, phù nề chỗ tiêm, đau đầu và đau cơ.

Susan Froehlich, một người tham gia thử nghiệm, nói với CNN rằng “Mọi bộ phận trên cơ thể tôi đều bị đau trong khoảng 4 giờ”.

David Yamane, một người tham gia thử nghiệm khác đồng thời là một bác sĩ, nói rằng anh bị ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi đến mức ngủ quên trên ghế từ chiều hôm trước đến sáng hôm sau, và khi tỉnh dậy toàn thân ướt đẫm mồ hôi.

Việc phát sinh tác dụng phụ không phải là một điều xấu. Trên thực tế, nó báo hiệu rằng cơ thể đang tăng cường phản ứng miễn dịch thích hợp. Mặc dù chúng có thể gây khó chịu trong vài giờ đến vài ngày, nhưng các tác dụng phụ đó không thể so sánh với việc mắc Covid-19 – căn bệnh khiến người mắc bị bệnh hàng tuần, có thể để lại những hậu quả lâu dài và thậm chí tử vong.

Những người được tiêm vaccine ngừa Covid-19 cần phải được biết rằng các tác dụng phụ là thường gặp và được dự đoán từ trước. Việc cố hạ thấp khả năng phát sinh tác dụng phụ sẽ chỉ phản tác dụng.

Cả 2 loại vaccine của Pfizer và Moderna đều yêu cầu tiêm 2 liều - một mũi tiêm ban đầu và mũi tiêm nhắc lại. Những người gặp tác dụng phụ khó chịu sau mũi tiêm đầu tiên có thể sẽ không muốn quay lại để tiêm mũi thứ hai.

Điều quan trọng là phải lắng nghe ý kiến từ những người như Froehlich và Yamane về những gì họ đã trải qua và lý do tại sao họ vẫn tin tưởng và ủng hộ vaccine ngừa Covid-19.

Những thông tin sai lệch có thể dấy lên làn sóng bài vaccine

Một kịch bản khác còn tồi tệ hơn cả các tác dụng phụ chính là những thông tin sai lệch về vaccine ngừa Covid-19 khiến mọi người không muốn tiêm phòng.

Bà Leana S. Wen, Giáo sư Viện Y tế cộng đồng Milken, Đại học George Washington, đồng thời là cựu Ủy viên y tế Baltimore (Maryland) cho biết, bà từng gặp nhiều người từ chối chủng ngừa cúm. Những người này cho rằng họ đã “bị cúm” từ chính loại vaccine đã tiêm trước đây.

Tuy nhiên, bà Leana khẳng định, điều này là không thể, vì vaccine cúm không chứa virus sống, và vaccine ngừa Covid-19 cũng vậy. Theo bà, thật khó để giải thích cho họ rằng rằng các triệu chứng giống như cúm chỉ là một trong những tác dụng phụ tạm thời và điều đó là đáng để đánh đổi lấy sự bảo vệ lâu dài hơn.

Đối với vaccine ngừa Covid-19 cũng cần có những chiến dịch tuyên truyền như vậy. Những người ở tuyến đầu của cuộc chiến chống thông tin sai lệch này chính là bác sĩ, y tá và dược sĩ. Họ cần phải tư vấn cho bệnh nhân về các loại vaccine mới và chống lại những lầm tưởng của làn sóng bài vaccine.

Bà Leana S. Wen cũng nêu ra một kịch bản khác liên quan tới vaccine ngừa Covid-19: nhiều người có thể tử vong vì những nguyên nhân khác, nhưng cái chết của họ có thể bị quy nhầm là do vaccine Covid-19.

Điều này hoàn toàn có thể xảy ra với những người cao tuổi tại các viện dưỡng lão. Đây là một trong những nhóm được ưu tiên tiếp cận vaccine ngừa Covid-19. Tuy nhiên, bản thân họ là những người có nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe với các bệnh lý nền trong thời gian dài.

Có thể xảy ra trường hợp những người này tử vong sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19, nhưng nguyên nhân tử vong thực chất lại do các bệnh lý nền có sẵn của họ, chứ không phải do vaccine. Những trường hợp này nếu không được điều tra và công khai kịp thời, có thể sẽ khiến nhiều người lầm tưởng rằng họ tử vong vì tiêm vaccine ngừa Covid-19.

Theo bà Leana S. Wen, để tránh xảy ra những trường hợp như vậy, trước khi tiến hành tiêm chủng hàng loạt, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) có thể cung cấp các số liệu cơ bản về bệnh tật cũng như khả năng tử vong do các bệnh lý nền cho những người ở trong viện dưỡng lão.

Với các loại vaccine triển vọng an toàn và hiệu quả, thế giới có cơ hội thực sự để chấm dứt đại dịch Covid-19 vào cuối năm 2021. Nhưng để điều đó xảy ra, vaccine phải có được sự tin cậy và ủng hộ rộng rãi./.

Hoàng Phạm/VOV.VN

https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nhung-lam-tuong-co-the-giet-chet-vaccine-ngua-covid-19-822990.vov