Từ vài ngày nay, tại Cửa khẩu Quốc tế đường bộ số II Kim Thành, thành phố Lào Cai, hàng trăm container chở thanh long từ các tỉnh miền nam ra xuất khẩu đang phải nằm dài chờ đợi vì Trung Quốc tạm dừng hoạt động thông quan.

Trưa 2/2, phóng viên có mặt tại bãi tập kết cửa khẩu Kim Thành, các container thi nhau chạy lạnh bảo quản thanh long giữa trời nắng nóng, cánh tài xế số thì tập trung ăn trưa, số mắc võng nằm nghịch điện thoại giết thì giờ bởi có sốt ruột cũng chẳng làm gì được.

Lái xe Trần Hồng Phong cho biết, anh cùng các anh em chung đoàn 11 xe từ Bình Thuận ra Lào Cai vào hôm mồng 3 Tết (27/1 Dương lịch), xếp hàng qua được 4 xe, còn 7 xe nằm lại vì bất ngờ Trung Quốc đóng cửa không cho qua. 

Bình thường nếu thuận tiện mỗi chuyến cả đi cả về chỉ tầm 10 ngày, tháng được 3 chuyến. Giờ phải nằm chờ nên tiền công bị chậm, lái xe còn phải lo canh cánh việc giữ thanh long cho khỏi hư.

Có tài xế mắc cả võng nằm nghịch điện thoại giết thì giờ.

“Thanh long bảo quản tối đa được 20 ngày đổ lại. Anh em nằm ở đây cộng cả từ lúc bốc hàng đã mười mấy ngày nay. Để thêm tầm 1 tuần nữa thanh long sẽ bị hỏng. Ngay bây giờ nếu mở container ra thanh long cũng đã có dấu hiệu muốn hư. Hàng hư hỏng chủ hàng đều quy trách nhiệm cho tài xế”, anh Phong chia sẻ.

Theo cánh lái xe thanh long nằm tại cửa khẩu, bản thân hàng khi bốc lên xe tại vựa đều là hàng đẹp, đến khi giao cho Trung Quốc nếu bị hư hại, chủ hàng sẽ bắt đền tài xế. Chính vì thế khi làm nghề xe lạnh, tài xế nào cũng phải có trách nhiệm bảo quản hàng hóa, không chỉ có việc chạy xe và giao hàng, trong tất cả hợp đồng vận chuyển đều nêu rõ nội dung này.

Từ trước tới nay đã từng có nhiều lái xe bị bắt đền hàng hóa hư hỏng khi phía Trung Quốc kiểm tra thấy hàng không đạt. Hư hại bao nhiêu sẽ bị trừ tiền bấy nhiêu, ít thì 3 - 4 triệu, nhiều thì hàng trăm triệu đồng, nếu lái xe không trả thì họ giữ xe. Trong khi đó, cả chuyến nhận và giao hàng thành công mỗi tài xế được chỉ được trả lương từ 5 – 6 triệu đồng, bị phạt nhiều quá chỉ còn nước bỏ xe mà trốn. Qua đó mới thấy việc bảo quản hàng hoa quả tươi như thanh long quan trọng như thế nào. 

Lái xe Thái Đình Đức cho hay, phía Trung Quốc họ bỏ tiền ra mua là chỉ nhận hàng đẹp nên anh em lái xe phải cố gắng bảo quản, nhưng cũng không thẻ bảo quản trong thời gian quá dài. « Anh em lái xe cố gắng thức đêm thức hôm để chạy lạnh, kiểm tra hàng hóa thường xuyên, cứ 2 - 3 tiếng đồng hồ là phải nổ máy một lần, trời mát còn đỡ, trời nắng còn khổ nữa”, anh Đức cho biết.

Theo lái xe Trần Ngọc Minh, thanh long qua cửa khẩu Lào Cai chủ yếu bốc từ Tầm Vu (Long An) và Phan Thiết (Bình Thuận). Chủ hàng có thể là người Trung Quốc, hoặc người Việt, họ mua thanh long ngay tại vựa, sau đó thuê vận chuyển ra cửa khẩu sang biên giới. Thanh long đỏ đóng được khoảng 1.800 kiện/container còn thanh long trắng được trên 900 kiện/container, mỗi container thanh long trung bình vận tải được 17 – 18 tấn quả. 

Xe bị nằm lâu ở cửa khẩu lo nhất là thiếu lạnh, khi đó thanh long sẽ bị héo nên phải hạ nhiệt xuống, nhưng nếu hạ nhiệt nhiều lại khiến quả bị táp nên kiểu gì cánh tài xế cũng thiệt đầu tiên, còn chủ hàng thì bất biết. Điều khó lý giải nhất là không hiểu vì sao hàng của Trung Quốc vẫn thông bình thường còn hàng Việt Nam lại không qua được.

“Thấy bên đó trái cây, rau củ quả kéo qua Việt Nam dễ dàng trong khi phía Việt Nam chỉ riêng hàng thanh long lại không qua được. Anh em đều thắc mắc, ở bên đó hàng hóa ở tâm dịch lại không bị cấm, vẫn cho qua, còn bên này không phải vùng dịch thì lại bị cấm”, anh Minh nói.

Bữa trưa muộn của cánh tài xế chở thanh long ngày 2/2.

Qua tìm hiểu của phóng viên, trước đó, Ban Quản lý Cửa khẩu (Ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai) đã ra thông báo về việc tạm dừng giao dịch tại chợ trao đổi cư dân biên giới Bắc Sơn – Hà Khẩu (tương ứng với Cửa khẩu Kim Thành và Cửa khẩu đường bộ qua cầu Hồ Kiều, thành phố Lào Cai) từ ngày 30/1, dự kiến mở lại từ ngày 9/2. Nội dung này căn cứ theo thư thông báo của Cục Thương vụ Công nghiệp và thông tin – Chính quyền nhân dân huyện Hà Khẩu (Vân Nam – Trung Quốc).

Theo một cán bộ chức năng tại cửa khẩu, các mặt hàng của Trung Quốc bao gồm nông sản vẫn sang Việt Nam vì xuất theo diện chính ngạch, còn mặt hàng quả thanh long Việt đang xuất khẩu qua Lào Cai sang Trung Quốc lại theo diện hàng cư dân biên giới (biên mậu) nên vô hình trung bị liệt vào diện phải tạm dừng thông quan theo thông báo trên.

Ước tính, có khoảng 150 container thanh long đang ùn ứ ở Lào Cai không qua được biên giới, với tổng trọng lượng vào gần 3.000 tấn. Không biết sau ngày 9/2, hoạt động biên mậu giữa hai bên có được duy trì trở lại?./.

An Kiên/VOV.VN

https://vov.vn/kinh-te/gan-3000-tan-thanh-long-viet-nam-dai-o-cua-khau-lao-cai-1005752.vov