Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump (Ảnh: Getty).

Trong cuộc điện đàm vào ngày 19/3 với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Donald Trump gợi ý rằng việc Mỹ sở hữu các nhà máy điện của Ukraine có thể giúp đảm bảo an ninh cho các cơ sở này. Ông Trump cho biết Mỹ có thể giúp Ukraine vận hành các nhà máy điện bằng chuyên môn về điện và tiện ích của mình.

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright cũng tuyên bố Washington có thể can thiệp để vận hành các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine, nếu điều đó có thể giúp ích cho việc đảm bảo lệnh ngừng bắn và chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Paolo Raffone, nhà phân tích chiến lược và giám đốc của Quỹ CIPI tại Brussels, cho rằng nỗ lực của Tổng thống Donald Trump trong việc đảm bảo quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine là một phần trong chiến lược của Mỹ nhằm tách Tây Âu, đặc biệt là Đức, khỏi Nga.

Theo chuyên gia Raffone, Mỹ muốn nắm "quyền kiểm soát kinh tế và cơ sở hạ tầng ở châu Âu, chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng".

"Mục tiêu cuối cùng là châu Âu sẽ vẫn liên kết chặt chẽ với Mỹ, chứ không phải với Nga. Tuy nhiên, nếu bất kỳ sự tương tác nào về năng lượng giữa châu Âu và Nga được hình thành, Mỹ sẽ là "mối liên kết" cần thiết giữa họ", chuyên gia Raffone giải thích.

Chuyên gia chỉ ra rằng, để tránh đối đầu quân sự trực tiếp với Nga, Tổng thống Trump tìm cách thiết lập "một hình thức hiện diện về dân sự - kinh tế ở Ukraine". Chiến lược này sẽ ít tốn kém hơn so với việc cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine và "hiệu quả hơn đối với Nga".

"Điều này có nghĩa là nếu Mỹ sở hữu hoặc kiểm soát một số cơ sở hạ tầng dân sự nhất định của Ukraine, triển khai đầu tư và nhân lực để vận hành và khai thác chúng, trên thực tế, đây là biện pháp răn đe mạnh mẽ đối với Nga khi tấn công quân sự vào các cơ sở này, đồng thời đảm bảo rằng Nga sẽ không kiểm soát các cơ sở này", chuyên gia Raffone lý giải thêm.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia do Nga kiểm soát ở Ukraine (Ảnh: Sputnik).

Theo nhà phân tích chính trị và chuyên gia năng lượng hạt nhân Alexei Anpilogov, tính toán của Tổng thống Trump trong việc tiếp quản các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine xuất phát từ hai yếu tố.

Trước hết, mối quan tâm này của Mỹ xuất hiện trong bối cảnh cả dân số và năng lực công nghiệp của Ukraine đều suy giảm, mức tiêu thụ năng lượng trong nước vào giai đoạn cuối của cuộc xung đột Ukraine sẽ ở mức thấp và chưa có nỗ lực tái thiết thực sự nào được đưa ra.

Đồng thời, châu Âu tiếp tục thúc đẩy năng lượng xanh, xây dựng các tua-bin gió và tấm pin mặt trời đắt đỏ và kém hiệu quả hơn. Do vậy, các nhà máy điện hạt nhân còn lại của Ukraine có thể trở thành nguồn năng lượng tốt cho châu Âu và là nguồn thu tốt cho Mỹ nếu giành được quyền kiểm soát các cơ sở này.

Về cơ bản, Ukraine sẽ được giao nhiệm vụ bảo dưỡng và duy trì hoạt động của các nhà máy điện hạt nhân, trong khi Mỹ sẽ là bên thu được lợi nhuận vì nắm quyền kiểm soát các cơ sở này.

Chuyên gia Anpilogov cũng cho rằng Mỹ có thể muốn tăng giá điện ở Ukraine để tối đa hóa lợi nhuận. Các nhà máy thủy điện của Ukraine cũng có thể được Mỹ quan tâm, vì chúng được châu Âu coi là năng lượng "xanh".

Tuy vậy, chuyên gia Anpilogov nhận định việc tiếp quản các nhà máy điện của Ukraine sẽ có tác động không đáng kể đến quyền kiểm soát của Mỹ đối với châu Âu, vì ảnh hưởng của Washington đối với khu vực này vốn đã rất lớn.

Ví dụ, ông Anpilogov đề cập đến việc Mỹ được cho là tìm cách cắt đứt nguồn cung khí đốt giá rẻ của Nga cho châu Âu, khi Nga từng cáo buộc Mỹ đứng sau vụ phá hoại đường ống dẫn khí đốt Nord Stream. Trong bối cảnh Ba Lan từ chối vận chuyển khí đốt của Nga đến phần còn lại của châu Âu, giờ đây, châu Âu buộc phải trả thêm tiền cho khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Mỹ hoặc khí đốt của Nga được vận chuyển qua Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau khi xung đột Ukraine leo thang vào năm 2022, châu Âu đã tìm cách loại bỏ sự phụ thuộc năng lượng vào Moscow và tăng cường mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng đắt đỏ hơn từ Mỹ. 

Theo dantri.com.vn

https://dantri.com.vn/the-gioi/chien-luoc-cua-ong-trump-khi-muon-thau-tom-co-so-nang-luong-ukraine-20250321105840255.htm