Câu chuyện nhượng quyền thương mại dường như vẫn đang còn mới mẻ chính vì thế các doanh nghiệp Việt còn khá e dè đối với lĩnh vực này.

Bộ Công Thương mới công bố kết luận kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Mumuso Việt Nam, trong giai đoạn từ năm 2016 tới ngày 31/5/2018.

Theo kết luận, Công ty Mumuso Việt Nam ngoài những dấu hiệu vi phạm các quy định pháp luật về thương mại, công ty này còn không thực hiện các thủ tục liên quan đến việc đăng ký hoạt động nhượng quyền thương mại gắn với nhãn hiệu Mumusokr. Căn cứ kết quả kiểm tra, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các đơn vị chức năng thuộc Bộ xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
 

Trong khi đó theo Bộ Công Thương, kể từ đầu năm 2018 đến nay, Bộ này đã cấp phép cho 10 công ty nước ngoài hoạt động nhượng quyền thương mại vào Việt Nam. Tính chung cả năm 2017 đến nay, đã có khoảng 206 doanh nghiệp nước ngoài được cấp phép với hơn 100 thương hiệu, nhãn hiệu thuộc nhiều ngành khác nhau. Nhưng số doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào lĩnh vực nhượng quyền thương mại, được cấp phép hoạt động nhượng quyền thương mại ra nước ngoài còn rất hạn chế với 3 doanh nghiệp.
 

Phở 24 là 1 trong 3 doanh nghiệp Việt được cấp phép hoạt động nhượng quyền thương mại ra nước ngoài. (Ảnh: Báo Công Thương)

Ngay từ câu chuyện của Công ty Mumuso Việt Nam có thể thấy, tại Việt Nam hiện nay nhất là ở TP HCM ngày càng xuất hiện khá dày đặc những thương hiệu nước ngoài với những chuỗi cửa hàng tiện lợi, trà sữa, cà phê, đồ may mặc…đây đều là “con đẻ” của hoạt động nhượng quyền thương mại.

Mặc dù vậy, các “phi vụ” chủ yếu được thực hiện bởi các doanh nghiệp ngoại với những tên tuổi như Costa International Limited (Anh) kinh doanh chuỗi cà phê Costa; ITX MERKEN, B.V (Hà Lan). Hoạt động nhượng quyền thương mại dường như vẫn đang còn mới mẻ, hay nói đúng hơn, các doanh nghiệp Việt khá e dè với lĩnh vực này.
 

Đánh giá về câu hoạt động chuyển nhượng thương mại, giới chuyên gia nhận định, sở dĩ hoạt động nhượng quyền thương mại sôi động ở khu vực các doanh nghiệp nước ngoài là bởi Việt Nam có nhiều điểm thu hút với lệ dân số trẻ cao, thích nhu cầu trải nghiệm và mua sắm mới, sức mua tốt. Mặt khác, với tốc độ tăng trưởng GDP đứng vào hàng cao nhất thế giới trong nhiều năm liền, Việt Nam thực sự là thị trường hấp dẫn của các nhà kinh doanh ở nhiều lĩnh vực.
 

Chuyên gia nhượng quyền thương hiệu Nguyễn Phi Vân, Chủ tịch Công ty Retai& Franchise Asia cho rằng, tại các nước phát triển, nhượng quyền là một trong những lĩnh vực được các ngân hàng, tổ chức tài chính tích cực cho vay tín chấp, từ cho vay vốn đầu tư dự án tới cho vay vốn lưu động để phát triển kinh doanh.
 

“Nhiều trường hợp, doanh nghiệp nhượng quyền cho đối tác nhận nhượng quyền vay vốn khi họ cần thúc đẩy sự phát triển của hệ thống. Còn tại Việt Nam, hiện vẫn chưa có một tổ chức tín dụng nào công bố cho vay tín chấp trong lĩnh vực nhận nhượng quyền thương hiệu”, bà Vân cho hay.
 

Trước khi nhượng quyền cần chuẩn bị nguồn lực

Theo chia sẻ của các chuyên gia, nhượng quyền cũng giống như “con dao 2 lưỡi”, nếu không lựa chọn kỹ càng đối tác và việc giám sát hoạt động bị buông lỏng, không kiểm soát được nguồn hàng cũng như cung cách phục vụ sẽ khiến cho toàn hệ thống bị ảnh hưởng.
 

Đây cũng là lý do vì sao hoạt động này khá ảm đạm đối với các doanh nghiệp trong nước. Các doanh nghiệp lớn dù có bề dày kinh nghiệm và có nguồn vốn lớn vẫn còn đang ở tình thế “vừa làm vừa dò xét, rút kinh nghiệm”. Tuy nhiên, đây là xu hướng chung của thế giới, đặc biệt là trong thời kỳ hội nhập nên lời khuyên của giới chuyên gia là các doanh nghiệp Việt cần phải tìm hiểu và thích nghi.
 

Cũng chính bà Nguyễn Phi Vân đã khuyến cáo, mô hình kinh doanh nhượng quyền yêu cầu doanh nghiệp phải xây dựng nền tảng, xây dựng kế hoạch và chuẩn bị nguồn lực khá chắc chắn trước khi nhượng quyền. Nếu Việt Nam không có mô hình và thương hiệu chuyên nghiệp thì sẽ rất khó để có thể thành công trong lĩnh vực này.
 

Do đó, để giúp các doanh nghiệp trong nước tận dụng cơ hội hội nhập để phát triển hoạt động nhượng quyền thương mại, chuyên gia thương mại Hoàng Thị Thúy (Đại học Thương mại) cho rằng, Nhà nước cần đẩy mạnh cung cấp thông tin thị trường trọng tâm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhận được những khoản ưu đãi về vốn để doanh nghiệp trong nước tạo dựng thương hiệu và thị trường ra bên ngoài. Đặc biệt, cần chú trọng các chương trình đào tạo về nhượng quyền thương mại trong bối cảnh hội nhập mạnh mẽ hiện nay.
 

“Doanh nghiệp phải xây dựng nền tảng hỗ trợ thiết yếu trong nhượng quyền thương mại, bao gồm nền tảng thương hiệu và tiếp thị, nền tảng vận hành và cung ứng, nền tảng nhân lực. Nếu doanh nghiệp chỉ vội vàng nhượng quyền mà thiếu đi sự chuẩn bị những nền tảng khác sẽ dẫn đến những rủi ro rất lớn”, bà Thúy nêu rõ.
 

Cũng theo bà Thúy, các doanh nghiệp cũng cần xác định được tính khả thi của mô hình nhượng quyền đối với ngành nghề mình đang kinh doanh, từ đó tái cấu trúc cũng như củng cố và phát triển nội lực doanh nghiệp trước khi chuyển sang áp dụng mô hình nhượng quyền./.