PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD-ĐT.

Thay đổi để tạo công bằng cho thí sinh 

Bộ GD-ĐT đã công bố dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2022 với nhiều điểm mới điều chỉnh, bổ sung. Vì sao lại có sự thay đổi này thưa bà?

 - Quy chế tuyển sinh năm 2022 chỉ điều chỉnh những nội dung mang tính kỹ thuật, khắc phục những khó khăn vướng mắc còn tồn tại, để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho thí sinh và các cơ sở đào tạo, với mục tiêu tiếp tục hoàn thiện chính sách về tuyển sinh, bảo đảm khách quan, công bằng giữa các thí sinh và công bằng giữa các cơ sở đào tạo, cũng như tạo sự đồng thuận trong xã hội thông qua sự công bằng, minh bạch đó. Cụ thể:

Thí sinh đăng ký dự thi Kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng sẽ thực hiện theo hình thức trực tuyến (trên Cổng thông tin của Bộ hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia), thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Năm 2021, với những thành công của việc đăng ký xét tuyển trực tuyến và 100% thí sinh đã điều chỉnh nguyện vọng ĐKXT trực tuyến, với điều kiện về hạ tầng CNTT hiện nay, tất cả các nguyện vọng đăng ký xét tuyển (ĐKXT) đại học của thí sinh (theo các cơ sở đào tạo, các ngành, các phương thức xét tuyển) của đợt xét tuyển đợt 1 sẽ được đăng ký và ghi nhận vào hệ thống trong khoảng thời gian quy định, cụ thể là từ sau khi kết thúc Kỳ thi tốt nghiệp THPT cho tới khi công bố kết quả thi và cả điểm phúc khảo. Nhờ vậy, thí sinh chủ động về thời gian và các nguyện vọng ĐKXT; đồng thời tiết kiệm chi phí chung của hệ thống và xã hội.

Tất cả các nguyện vọng ĐKXT (theo các ngành, theo các phương thức) của thí sinh trên toàn hệ thống được từng trường xét tuyển trước và đưa lên phần mềm xử lý nguyện vọng - hệ thống hỗ trợ tuyển sinh của Bộ GDĐT (như năm 2021), và cho kết quả thí sinh trúng tuyển ở một nguyện vọng cao nhất khi đáp ứng điều kiện của cơ sở đào tạo.

Đối với những ngành sử dụng đồng thời nhiều phương thức xét tuyển, nhiều tổ hợp xét tuyển, các trường cần phải giải trình được sự phù hợp của sự lựa chọn phân bổ chỉ tiêu giữa các phương tức, tổ hợp này; đảm bảo phương thức, tổ hợp xét tuyển lựa chọn được thí sinh có năng lực để học tập, đảm bảo sự công bằng giữa các thí sinh tham gia xét tuyển. Việc bổ sung phương thức, tổ hợp xét tuyển mới phải có căn cứ và lộ trình hợp lý, không làm chỉ tiêu của phương thức, tổ hợp sử dụng trong năm trước giảm quá 30% chỉ tiêu của ngành, chương trình đào tạo; tránh làm ảnh hưởng tới việc học tập, ôn luyện của các thí sinh.

Các sở giáo dục và đào tạo chỉ đạo các trường THPT rà soát và cập nhật lên cơ sở dữ liệu ngành kết quả học tập THPT của thí sinh để đồng bộ sang hệ thống hỗ trợ tuyển sinh, nhằm hỗ trợ thí sinh và các trường về dữ liệu trong công tác xét tuyển, đáp ứng điều kiện thực hiện dịch vụ công cấp độ 4.

Các trường cần quy định phương án giải quyết các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình tuyển sinh, đồng thời công bố công khai trong đề án tuyển sinh của mình.

Thí sinh đã tốt nghiệp THPT khi thi lại để lấy kết quả xét tuyển đại học, cao đẳng không được cộng điểm ưu tiên khu vực (như khu vực 3). Quy định này là nhằm đảm bảo tính công bằng hơn nữa cho các thí sinh xét tuyển vào ĐH, CĐ (đối tượng thí sinh chuẩn bị dự thi tốt nghiệp và thí sinh đã tốt nghiệp có nhu cầu thi lần nữa để xét tuyển ĐH, CĐ), bởi các thí sinh đã tốt nghiệp những năm trước sẽ có lợi thế, có cơ hội học tập, ôn luyện với thời gian nhiều hơn hẳn so với các thí sinh chuẩn bị thi tốt nghiệp lần đầu.

Nhiều trường hợp các thí sinh này đã chuyển tới các địa phương, thành phố có điều kiện tốt hơn, tập trung để ôn thi một số ít môn phục vụ xét tuyển vào đại học; trong khi đó, các thí sinh chuẩn bị thi tốt nghiệp THPT (và xét tuyển vào ĐH, CĐ tại năm tuyển sinh đó) phải học tập nhiều môn hơn và chịu áp lực nhiều hơn để vừa thi tốt nghiệp, vừa đăng ký xét tuyển vào đại học.

Theo dự thảo, năm nay thí sinh chỉ được đăng ký xét tuyển 1 lần sau kỳ thi tốt nghiệp THPT, điều chỉnh này có ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh không thưa bà?

 - Việc đăng ký xét tuyển (ĐKXT) của thí sinh trong khoảng thời gian quy định (từ sau khi kết thúc Kỳ thi tốt nghiệp THPT) không phải là đăng ký xét tuyển "chỉ 1 lần". Trong khoảng thời gian này, thí sinh hoàn toàn có thể đăng kí rồi điều chỉnh các nguyện vọng, cho tới khi công bố xong kết quả thi tốt nghiệp THPT và cả kết quả chấm thi phúc khảo. Khoảng thời gian đủ dài để các em điều chỉnh nguyện vọng phù hợp nhất với năng lực và mong muốn ưu tiên nhất của thí sinh.

Điều kiện về hạ tầng CNTT hiện nay cho phép việc ĐKXT và điều chỉnh này thực hiện hoàn toàn trực tuyến. Nhờ vậy, thí sinh chủ động về thời gian và nội dung ĐKXT; đồng thời tiết kiệm chi phí chung của hệ thống và xã hội khi hệ thống mở nhận ĐKXT trong một đợt thay vì 2 đợt  như trước đây.

Hàng năm có gần 1 triệu thí sinh tham gia xét tuyển vào đại học, trong khi số lượng chỉ tiêu tuyển sinh trên toàn hệ thống là khoảng 550.000.

Tránh hiệu ứng domino

Vì sao năm nay Bộ GD-ĐT lại đưa ra phương án lọc ảo chung?

- Trong các năm qua quy chế đã quy định cụ thể việc các trường phải chủ động xét tuyển trên cơ sở các nguyện vọng của thí sinh đã đăng kí, kết quả xét tuyển của trường được đưa lên hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung và sau khi xử lý nguyện vọng cho kết quả thí sinh chỉ trúng 01 nguyện vọng cao nhất. Nhận định về việc hạn chế quyền lựa chọn của các thí sinh hoặc hạn chế quyền tự chủ của các trường trong tuyển sinh là chưa chính xác, đứng ở nhiều góc độ khác nhau.

Thực tế những năm qua, một số trường đơn phương hoặc thống nhất với thí sinh về việc thí sinh trúng tuyển nhưng không tải danh sách lên hệ thống để loại ra trước khi xử lý nguyện vọng; do đó, nhiều thí sinh đồng thời trúng tuyển tại các nơi, làm ảnh hưởng (tăng số thí sinh ảo) tới các trường khác và các thí sinh khác.

Việc cùng một lúc một em thí sinh đỗ ở nhiều trường khác nhau (ở các phương thức xét tuyển khác nhau) sẽ dẫn tới tình trạng gia tăng số thí sinh ảo, thực tế là làm mất đi cơ hội trúng tuyển của các em khác đang có cùng nguyện vọng vào các trường/các ngành tương ứng mà cuối cùng thí sinh ban đầu lại không lựa chọn.

Hiệu ứng domino còn mang lại ảnh hưởng nặng nề hơn, tới nhiều thí sinh khác phía sau. Cần lưu ý, hàng năm có gần 1 triệu thí sinh tham gia xét tuyển vào đại học, trong khi số lượng chỉ tiêu tuyển sinh trên toàn hệ thống là khoảng 550.000. Hơn nữa, các trường càng khó dự đoán số thí sinh thực sự sẽ nhập học để đưa ra các quyết định tuyển sinh phù hợp, do vậy ảnh hưởng mạnh mẽ tới kết quả tuyển sinh.

Hệ thống xử lý nguyện vọng cho mọi phương thức xét tuyển, thí sinh sẽ trúng tuyển vào nguyện vọng cao nhất, ưu tiên nhất có thể mà mình đã lựa chọn. Thí sinh không phải lo lắng về việc nếu chấp nhận nhập học sớm ở trường này theo phương thức xét tuyển này thì có thể lỡ mất cơ hội được vào học ở trường mà mình yêu thích hơn theo phương thức xét tuyển khác.

Vậy việc lọc ảo chung có ảnh hưởng tới quyền tự chủ của các trường?

 - Việc xử lý lọc ảo chung các nguyện vọng xét tuyển năm 2022 không ảnh hưởng đến quyền tự chủ của trường công tác tuyển sinh. Các trường phải chủ động tiếp nhận và xử lý thông tin dữ liệu của thí sinh khi các em ĐKXT theo các phương thức (ngoài xét tuyển bằng kết quả thi tốt nghiệp THPT) của nhà trường như hàng năm.

 Khi xét thấy thí sinh đã trúng tuyển theo các phương thức đó, trường có thể thông báo cho thí sinh biết đủ điều trúng tuyển (trừ điều kiện tốt nghiệp THPT) để thí sinh biết, về phía thí sinh, nếu ngành trúng tuyển là sự lựa chọn của thí sinh thí sinh, thí sinh có thể điều chỉnh thứ tự nguyện vọng phù hợp để hoàn thành quy trình xét tuyển

Bên cạnh đó, việc xử lý lọc ảo các nguyện vọng của thí sinh năm 2022 sẽ triệt để khắc phục tình trạng một số trường có thể gây khó cho thí sinh khi yêu cầu nhập học sớm, yêu cầu nộp trước các khoản phí giữa chỗ khi xác nhận nhập học…

Xin trân trọng cám ơn bà!

Nhật Hồng/dantri.com.vn

https://dantri.com.vn/giao-duc-huong-nghiep/tuyen-sinh-nam-2022-ngan-chan-thi-sinh-ao-do-dai-hoc-20220416073004267.htm