Kể từ ngày 1-9, theo thông báo của Cơ quan An toàn hàng hải Trung Quốc (MSA), các loại tàu lặn, tàu hạt nhân, tàu chở vật liệu phóng xạ, tàu chở dầu, hóa chất, khí hóa lỏng, các chất độc hại cùng những tàu bị xem là mối đe dọa đối với an toàn giao thông hàng hải Trung Quốc phải khai báo với giới chức nước này trước khi tiến vào vùng biển Bắc Kinh đơn phương tuyên bố là "lãnh hải" của họ.

Những tàu này phải cung cấp thông tin liên quan đến tên gọi, vị trí, hàng hóa, thời điểm cập cảng dự kiến... Luật An toàn giao thông hàng hải mới cho phép giới chức Trung Quốc từ chối quyền tiếp cận "lãnh hải" của họ đối với tàu thuyền nước ngoài bị xem là "đe dọa an ninh quốc gia Trung Quốc".

Theo Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc), mục đích của động thái này là tăng cường khả năng nhận diện hàng hải, qua đó củng cố an ninh quốc gia.

Tàu khu trục tên lửa hành trình USS Kidd và tàu tuần duyên Munro của Mỹ di chuyển qua eo biển Đài Loan hôm 27-8. Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên, giới chuyên gia quốc tế khẳng định những quy định này có thể khiến căng thẳng leo thang nếu Trung Quốc áp đặt chúng trên eo biển Đài Loan và biển Đông, nơi Washington và đồng minh thường xuyên tiến hành các chiến dịch bảo đảm tự do hàng hải (FONOP) để thách thức yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh.

Trong khi đó, chuyên gia Aristyo Rizka Darmawan của Trường ĐH Indonesia nhấn mạnh bộ luật được Bắc Kinh ban bố một cách vội vàng, mơ hồ có thể xâm phạm quyền "qua lại vô hại" được quy định trong Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 - một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của luật biển hiện đại.

UNCLOS 1982 khẳng định tàu thuyền quốc tế được di chuyển "xuyên suốt và nhanh chóng", miễn không làm tổn hại hòa bình, trật tự và an ninh của quốc gia mà nó đi qua. Các nước chỉ được phép thực thi pháp luật, bao gồm yêu cầu khai báo, nếu tàu thuyền quốc tế bị nghi ngờ vi phạm quy tắc "qua lại vô hại" trong lãnh hải của họ thông qua những hành động như đe dọa hoặc sử dụng vũ lực chống lại chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ hoặc nền chính trị độc lập...

Theo chuyên gia Darmawan, yếu tố then chốt ở đây là hành động gây hại phải xảy ra bên trong "lãnh hải" của một nước trong khi sự mơ hồ của Trung Quốc vốn xuất hiện trong nhiều tuyên bố chủ quyền hàng hải.

Điều 2 của Luật Lãnh hải và vùng tiếp giáp Trung Quốc 1992 khẳng định: "Lãnh hải Trung Quốc là vùng biển tiếp giáp với lãnh thổ Trung Quốc. Lãnh thổ Trung Quốc bao gồm đất liền và các đảo ngoài khơi xa, Đài Loan cùng các quần đảo như Điếu Ngư, Bành Hồ, Đông Sa, Tây Sa, Nam Sa". Tây Sa, Nam Sa chính là cách Trung Quốc ngang nghiên gọi quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam một cách trái phép.

Cao Lực/nld.com.vn

https://nld.com.vn/thoi-su-quoc-te/trung-quoc-de-doa-tu-do-hang-hai-bien-dong-2021083121552749.htm