Người dân ở New Delhi, Ấn Độ đi lấy nước hồi tháng 5/2022. Ảnh: Bloomberg/Japan Times.

Bảo hiểm thời tiết dựa trên tham số, bao gồm bảo hiểm nắng nóng, là chính sách bảo hiểm chi trả bồi thường khi chỉ số của một sự kiện thời tiết như nhiệt độ, lượng mưa, tốc độ gió… vượt quá một ngưỡng xác định trước. Loại hình bảo hiểm này đang trở thành phao cứu sinh cho người lao động nghèo ở một số nước đang phát triển chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu.

Nắng nóng tăng cao kích hoạt bồi thường

Trong một ngày gần đây, ánh nắng mặt trời chói chang chiếu xuống khu chợ rộng lớn ở thành phố Ahmedabad, bang Gujarat (Ấn Độ), nơi Kamlaben Ashokbhai Patni đang ngồi bán đồ trang sức bằng hợp kim đồng và kẽm. Patni lo lắng thời tiết sẽ ảnh hưởng đến công việc kinh doanh vì khi nhiệt độ tăng, các món đồ trang sức kim loại sẽ xỉn màu và các viên ngọc bằng nhựa sẽ bong keo.

"Màu của trang sức bắt đầu xỉn tối khi thời tiết trở nên nóng hơn, khiến chúng trở nên vô giá trị và giống như đồ bỏ đi", người mẹ 56 tuổi có 4 con này nói vào một ngày cuối tháng 4 khi nhiệt độ Ahmedabad ở tăng lên tới khoảng 38 độ C.

Biến đổi khí hậu đã đẩy nhiệt độ ở thành phố lên mức kỷ lục 48 độ C  vào năm 2016. Năm ngoái, nhiệt độ cao nhất ở đây là gần 46 độ C.

Nhiệt độ cao như vậy sẽ ảnh hưởng đến nhiều hoạt động kinh doanh. Nhưng Patni là một trong số 21.000 phụ nữ tự doanh ở bang Gujarat vừa đăng ký tham gia một trong những chương trình bảo hiểm nắng nóng đầu tiên trên thế giới.

Trung tâm phục hồi thuộc quỹ Arsht-Rock, một tổ chức từ thiện ở Mỹ, đã hợp tác với công ty khởi nghiệp bảo hiểm vi mô Blue Marble và Hiệp hội phụ nữ tự doanh (SEWA) ở bang Gujarat (SEWA) để ra mắt chương trình này trong tháng 5. Arsht-Rock là đơn vị trang trải phí bảo hiểm 10,3 USD cho mỗi người tham gia chương trình.

Nếu nhiệt độ tăng vượt mức trung bình trong lịch sử và kéo dài liên tục trong ba ngày, Patni sẽ nhận được một khoản thanh toán nhỏ để giúp đối phó nắng nóng và bù đắp thu nhập bị mất mát. Chính sách bảo hiểm này có thể chi trả nhiều lần nhưng tổng tối đa không quá 85 USD.        

Trong khi bảo hiểm truyền thống có thể mất hằng tháng để thanh toán, với cái gọi là bảo hiểm "tham số", người tham gia bảo hiểm không cần phải chứng minh tổn thất và có thể thanh toán trong vòng vài ngày kể từ khi nhiệt độ đạt đến ngưỡng kích hoạt bồi thường.

Các khoản thanh toán bảo hiểm này giúp người lao động nghèo mua những thứ như găng tay để bảo vệ tay khỏi các dụng cụ kim loại nóng như thiêu đốt, mua quạt để giữ mát và tránh kiệt sức vì nóng, mua thuốc để giảm đau đầu do nắng nóng hoặc mua thức ăn cho gia đình…

Khả thi đến đâu?

Hình thức bảo hiểm tham số hỗ trợ thảm họa thiên nhiên đang được triển khai nhanh chóng ở các nước đang phát triển, nơi các cộng đồng dễ bị tổn thương trước các biến cố thời tiết cực đoan hạn hán, bão và sóng nhiệt ngày càng trầm trọng.

Hãng ty tái bảo hiểm Swiss RE (Thụy Sĩ) cho biết doanh số bán sản phẩm bảo hiểm tham số tăng 40% trong giai đoạn từ năm 2021 đến tháng 8/2022. Nhóm nhà phân tích bảo hiểm của Allied Market Research ước tính. thị trường bảo hiểm tham số có thể đạt 29,3 tỉ USD vào năm 2031 so với 11,7 tỉ USD vào năm 2021.

Tại hội nghị thường niên của Các bên tham gia công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP27) ở Ai Cập hồi cuối năm ngoái, các tổ chức phi lợi nhuận đã kêu gọi các nước  giàu hỗ trợ tài chính cho chương trình bảo hiểm tham số như cách chi trả thiệt hại khí hậu cho người dân ở các nước nghèo.

"Bảo hiểm dựa vào tham số vẫn còn là một thị trường ngách nhưng đang phát triển nhanh", Ekhosuehi Iyahen, Tổng thư ký của Diễn đàn Phát triển bảo hiểm, một tổ chức vận động chính sách bảo hiểm phi truyền thống, nói.

Tuy nhiên, một số chuyên gia trong ngành đặt câu hỏi liệu các sản phẩm bảo hiểm này có khả thi về mặt tài chính trong thời gian dài hay không, một phần là do các khoản thanh toán quá thường xuyên do rủi ro khí hậu leo thang nhanh hơn so với dự đoán cách đây chưa đầy một thập kỷ. Điều này có thể tăng phí bảo hiểm.

Một số chương trình bảo hiểm như vậy đã sụp đổ. Ví dụ, Chương trình bảo hiểm giá súc ở Kenya đã hỗ trợ những người chăn nuôi bị ảnh hưởng bởi hạn hán với khoản thanh toán bồi thường tổng cộng 1,2 tỉ shilling Kenya (8,8 triệu USD) trong giai đoạn 2015-2021. Nhưng chỉ với 1,1 tỷ shilling (8,1 triệu USD) thu được từ phí bảo hiểm, chương trình hoạt động thua lỗ và đã được thay thế trong năm nay bằng một sản phẩm khác cung cấp các sản phẩm tiết kiệm tài chính khác bên cạnh chính sách bảo hiểm.

Hiện tại, các chương trình bảo hiểm ở các nước đang phát triển phần lớn được trợ cấp bởi các nhóm phi lợi nhuận, chính phủ quốc gia hoặc các quốc gia giàu có.

Các chuyên gia phân tích trong ngành cho rằng một cách để tránh các khoản thanh toán liên tục là các chính phủ thực hiện nhiều chiến lược tốt hơn để chống lại các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, chẳng hạn bằng cách trồng các loại cây có khả năng chống chịu hạn hán tốt hơn hoặc xây những ngôi nhà mát mẻ hơn để chống lại tình trạng gia tăng nhiệt độ, từ đó giảm bớt tổn thất. Điều này có thể cho phép các công ty bảo hiểm đặt các yếu tố kích hoạt cao hơn.

Nguyễn Đức

https://baochinhphu.vn/loai-hinh-bao-hiem-nang-nong-dau-tien-tren-the-gioi-102230521095654445.htm