Ký giả Xiaowei Wang của Guardian đến Quảng Châu, thành phố 14 triệu dân ở miền nam Trung Quốc vào tháng 11/2018. Đây là địa điểm đầu tiên trong hành trình của cô nhằm tìm hiểu cách trí tuệ nhân tạo (AI) thay đổi ngành công nghiệp thực phẩm của nước này.

Trung Quốc là nước sản xuất nhiều thịt lợn nhất thế giới, sản lượng xuất xưởng những năm gần đây được mô tả là "phép màu thịt lợn". Lượng tiêu thụ ở Trung Quốc được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh những năm tới. Nhiều nông dân đang chuyển hướng đến AI nhằm đáp ứng nhu cầu này.

AI đang thay đổi ngành chăn nuôi lợn tại Trung Quốc. Ảnh: AlibabaCloud.

Tại Tương Dương, cách Quảng Châu vài giờ lái xe, thịt lợn rất phổ biến, nhưng lợn sống rất khó tìm. Mối đe dọa của dịch tả lợn châu Phi khiến chính quyền địa phương ra lệnh tiêu hủy lợn tại các nông trại nhỏ thuộc sở hữu của gia đình. Nhiều người dân từ bỏ nuôi lợn do chi phí cao, trong khi không có nhiều lợi nhuận.

"Chăn nuôi trên quy mô công nghiệp là bước đi hợp lý tại Trung Quốc, khi hơn 90% gia súc gia cầm trên thế giới đang sống trong các trang trại công nghiệp. Hai phần ba sản lượng thịt lợn ở Trung Quốc nằm trong tay các tập đoàn lớn. Họ đang hỗ trợ 'phép màu thịt lợn' bằng những biện pháp giảm chi phí và ứng dụng công nghệ hiện đại", Li Juanhu, chủ sở hữu trang trại nuôi lợn ở Phúc Kiến, cho hay.

Một trang trại lợn công nghiệp hoạt động giống xưởng sản xuất smartphone hơn là những nơi chăn thả ở vùng ngoại ô. Gần như không có tương tác giữa người và lợn. Con vật được giữ trong khu vực khép kín và theo dõi qua camera.

Mỗi đàn lợn được giám sát chặt chẽ để phát hiện dấu hiệu ốm bệnh. Lợn là loài rất dễ tổn thương, chúng có thể bị căng thẳng và đổ bệnh chỉ bởi thay đổi nhỏ trong nguồn nước. Các nhân viên trang trại phải đeo khẩu trang và quần áo bảo hộ kín khi cần can thiệp gần đàn lợn. "Họ trông giống các kỹ sư trong nhà máy bán dẫn hơn là nông dân", Wang nói.

Một trong những loại thịt lợn ngon nhất Trung Quốc đang được sản xuất bởi NetEase - một trong các tập đoàn game và Internet lớn nhất thế giới. Từ năm 2009, NetEase đã hoàn thiện nghệ thuật chăn nuôi lợn. Câu chuyện của họ bắt đầu khi người sáng lập Ding Lei ăn lẩu với bạn bè. Ông tỏ ra lo ngại rằng món tiết lợn là đồ tổng hợp và bắt đầu vạch kế hoạch thâm nhập thị trường thịt lợn.

Ding thành lập bộ phận chuyên sản phẩm nông nghiệp mang tên Weiyang. 10 năm sau, thịt lợn của họ đã được bán trên mạng và nhiều cửa hàng bán lẻ khắp Hàng Châu, thủ phủ phần mềm của Trung Quốc.

Nông trại của NetEase ở Lư Sơn kết hợp giữa sự chính xác của nhà máy điện tử và cảm giác sạch sẽ, được quản lý chặt chẽ của một khu nghỉ dưỡng. Những con lợn có cuộc sống được tối ưu hóa, với những bài tập thể chất đều đặn và khẩu phần ăn được tính toán kỹ. Chúng còn được nghe nhạc để thư giãn, biện pháp có thể giúp cải thiện chất lượng thịt, do tình trạng căng thẳng trước khi giết mổ sẽ thay đổi quá trình trao đổi chất ở lợn, khiến thịt của chúng khô và rắn.

Không chỉ thực hiện mục tiêu bảo đảm nguồn lợn chất lượng, nỗ lực của NetEase còn cho thấy mô hình kinh doanh thông minh. Nông trại công nghiệp hóa là ngành kinh doanh thông tin, trong đó Weiyang tuyên bố họ là sự kết hợp giữa "suy nghĩ thời Internet và nông nghiệp hiện đại". Điều này nghĩa là công việc nhà nông được thực hiện với chi tiết và độ chính xác như phát triển phần mềm, bảo đảm kiểm soát mọi yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hoạt động.

Trên khắp thế giới, hàng loạt nhà khoa học, chuyên gia thú y, viện nghiên cứu và quản lý ngành chăn nuôi công nghiệp đang tìm mọi cách tối ưu hóa việc chăn thả lợn. Các công ty như Pig Improvement Corporation tận dụng sức mạnh máy tính và công nghệ sinh học tối tân để phát triển những giống lợn theo yêu cầu. Quy mô tự động hóa ngày càng cao cũng giúp thống nhất các tiêu chuẩn về lợn, giống rau quả và trái cây hiện nay.

Trong một thế giới được tối ưu hóa, người nông dân được coi là nguồn gốc của sự kém hiệu quả. Là con người, họ bị hạn chế thông tin và thời gian, ảnh hưởng đến việc ra quyết định. Vì vậy, theo logic, họ sẽ bị thay thế bằng các mô hình AI có quyền truy cập vào dữ liệu vô tận và thời gian tính toán tức thì.

Tập đoàn Alibaba đang đề xuất điều đó. Sản phẩm mới của họ, ET Agricultural Brain, ra đời với mục tiêu sử dụng AI để chuyển đổi ngành nông nghiệp và giúp thúc đẩy "phép màu thịt lợn" của Trung Quốc.

Alibaba Cloud đang hợp tác với công ty thực phẩm Tequ Group ở Tứ Xuyên để đưa trí thông minh nhân tạo vào chăn nuôi lợn. Năm 2018, Tequ đặt mục tiêu 10 triệu con lợn mỗi năm vào 2020, nhưng đã bị cản trở do dịch tả lợn châu Phi và gián đoạn lao động do Covid-19.

Một nhân viên kiểm tra tình trạng lợn tại trang trại của Tequ Group, nơi các cảm biến và phân tích dữ liệu được ứng dụng để theo dõi sức khỏe của lợn theo thời gian thực. Ảnh: ChinaDaily.

Jintong, một chuyên gia về đám mây của Alibaba, cho biết chăn nuôi lợn bằng AI là một cơ hội tự nhiên cho công ty. Các trang trại thịt lợn lớn vốn đã có hệ thống camera và cảm biến do con người giám sát. Đối với vài trăm con lợn, có thể có một con người giám sát các hoạt động. Nhưng với hàng trăm nghìn con lợn, bạn bắt đầu từ đâu? Và để Trung Quốc đạt được điều kỳ diệu về thịt lợn, cần đến hàng triệu con lợn được nuôi trong trang trại.

Alibaba Cloud cung cấp cho các trang trại cách sắp xếp dữ liệu bằng AI. Trong các trang trại quy mô lớn, lợn được đóng dấu nhận dạng riêng trên cơ thể, tương tự mã QR. Dữ liệu đó được đưa vào một mô hình do hãng sản xuất, có thể theo dõi lợn trong thời gian thực. Thông qua video, nhiệt độ, cảm biến âm thanh, mô hình phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như sốt hoặc bệnh, hoặc lợn đang đè nhau trong chuồng của chúng.

Một số mô hình học máy nhất định, như mô hình được ET Agricultural Brain sử dụng, yêu cầu một lượng lớn dữ liệu đào tạo để hoạt động. Chỉ sau ba tháng thu thập dữ liệu đào tạo (nơi máy ảnh đặt và ghi dữ liệu mà không cần phân tích), mô hình AI mới thực sự hữu ích và có thể hiệu quả trong chẩn đoán.

Như Jintong đã giải thích, ET Agricultural Brain đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu và đưa ra độ chính xác vượt khả năng của con người. Nó cũng linh hoạt, thích ứng với bất kỳ dữ liệu nào mà khách hàng chọn để cung cấp cho nó. Có nghĩa, nó có thể giúp các trang trại công nghiệp lớn chăn nuôi lợn và trồng dưa hoặc thậm chí là các công ty máy bay không người lái trong nông nghiệp, giúp xử lý dữ liệu cảm biến để cải thiện khả năng lái tự động. Nó có thể xác định thời điểm tốt nhất để trồng cây, dựa trên thời tiết, hoặc thời điểm hái quả để có độ ngọt tối ưu.

Người nông dân ở đâu trong kế hoạch này? Họ có đang thư giãn và ăn đậu phộng trong khi máy móc làm hết công việc không? Thực ra, con người vẫn cần thiết. Đối với ET Agricultural Brain, cần nhiều công sức lao động để tạo ra các mô hình: không chỉ từ các kỹ sư tại Alibaba, mà còn trong việc tạo dữ liệu đào tạo, nông dân kiểm tra cảnh quay và dán nhãn những con lợn trong hình ảnh là ốm hay khỏe... Tại thành phố Quý Dương, tỉnh Quý Châu, có những khu vực được coi là "thị trấn kỹ thuật số", nơi người nhập cư nông thôn trẻ tuổi được thuê để tạo dữ liệu đào tạo cho AI, nhấp vào hình ảnh, gắn thẻ động vật và các đối tượng khác.

Bất chấp những câu chuyện về AI thay thế con người, AI vẫn rất cần con người.

Với chi phí cần thiết cho phần cứng, dữ liệu và thời gian tính toán, hiện tại việc sử dụng AI chỉ có ý nghĩa nếu bạn đang nuôi hàng triệu con lợn, chứ không phải một hoặc hai con. Nhưng Jintong lạc quan rằng các công ty nông nghiệp "đầu rồng" - những tập đoàn quốc gia lớn dựa vào mạng lưới các nông dân nhỏ hơn - sẽ chia sẻ những đổi mới với những nông dân nhỏ của họ. Các công ty khác cũng đang cố gắng kiếm tiền từ việc kinh doanh chăn nuôi lợn bằng AI, sử dụng các công nghệ như nhận dạng khuôn mặt cho lợn.

Logic đằng sau tất cả sự đổi mới này rất đáng chú ý. Nhu cầu về thịt lợn thúc đẩy chăn nuôi lợn công nghiệp hóa, làm gia tăng khả năng lây truyền dịch bệnh. Sự xuất hiện liên tục của dịch bệnh thúc đẩy việc triển khai các công nghệ mới như chăn nuôi lợn bằng AI. Những công nghệ này tiếp tục làm cho thịt lợn trở nên rẻ hơn, thậm chí còn thúc đẩy sự sẵn có và nhu cầu nhiều hơn, vì mọi người bắt đầu tin rằng thịt lợn là một phần cần thiết trong chế độ ăn của họ. Và vòng tròn tiếp tục. Khi AI giải quyết một số vấn đề nhất định, những vấn đề khác sẽ xuất hiện.

Điệp Anh - Châu An/vnexpress.net

https://vnexpress.net/trang-trai-nuoi-lon-ung-dung-ai-4176803.html