Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã từng ví Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - châu Âu (EVFTA) như “đường cao tốc quy mô lớn”, giúp đẩy nhanh tốc độ và quy mô hợp tác, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và EU. Hiệp định được kỳ vọng mang lại rất nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp và người dân hai bên. Đối với Việt Nam, tuyến đường cao tốc này sẽ đưa hàng hóa trong nước đến châu Âu và đón dòng hàng chất lượng cao, vốn đầu tư từ hướng ngược lại.

Tuy vậy, không có con đường nào chỉ “trải toàn hoa hồng”, EVFTA mang lại cơ hội lớn song thách thức cũng không nhỏ, nhất là trong bối cảnh gặp khó khăn trên thị trường thế giới do những ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19. Do đó, cần làm gì để vượt chướng ngại trên "đường cao tốc" EVFTA nối Việt Nam với Liên minh châu Âu là câu hỏi đang rất được quan tâm.

DN cần thông tin nhanh

Tại cuộc tọa đàm “EVFTA - Cao tốc hiện đại nối liền Việt Nam - EU” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 23/3, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) một lần nữa khẳng định, Hiệp định EVFTA đúng là một “con đường cao tốc” thuận lợi, nhanh và hầu như không có rào cản để kết nối nền kinh tế Việt Nam với EU. Với con đường này, hy vọng hàng hoá của Việt Nam có thể đến đích nhanh hơn các đối thủ khác.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Tuy nhiên theo bà Trang, đã là đường cao tốc sẽ chỉ dành cho các phương tiện phù hợp, cho nên không phải DN nào cũng có thể tận dụng được lợi thế mà phải có sự chuẩn bị để đáp ứng điều kiện nhất định. Hơn nữa, khi lưu thông trên đường cao tốc, chắc chắn lợi ích mang lại cho DN sẽ không phải là miễn phí. Cũng có những trường hợp ưu tiên có thể được hưởng lợi mà không phải mất gì cả, nhưng đa phần các DN sẽ phải mất chi phí nào đó trong việc điều tiết sản xuất cũng như là thay đổi công nghệ để đáp ứng với những điều kiện nhất định.

“Hội nhập với EVFTA phụ thuộc rất nhiều vào sự chủ động tìm hiểu của các DN. Tránh trường hợp dù đã nhìn thấy đường cao tốc nhưng DN vẫn không biết đường dẫn nào để kết nối, cũng chưa biết con đường đó có vận hành suôn sẻ hay không, các trạm thu phí ra sao, có được bảo trì, bảo dưỡng tốt hay không…? Đó là câu chuyện các cơ quan quản lý nhà nước cần hết sức quan tâm”, bà Trang nói.

Chỉ rõ với EVFTA, rất nhiều DN sẽ có  lợi ích cực kỳ lớn, đặc biệt là DN nhập khẩu máy móc, thiết bị điện tử là đầu vào cho sản xuất của Việt Nam, bà Trang cho rằng, cần nhanh chóng có những quy định pháp luật từ phía Việt Nam, để DN có thể tiếp nhận hàng hoá có xuất xứ của EU được hưởng lợi từ thuế ưu đãi của Việt Nam.

Cùng với đó, cần hỗ trợ các DN có thể xin được giấy chứng nhận xuất xứ hàng hoá của Việt Nam để xuất khẩu sang thị trường này một cách đầy đủ và thuận lợi. Vì nếu DN không biết thời điểm nhập khẩu và họ không biết những giấy tờ nào phải chuẩn bị sẽ gặp khó khăn rất lớn, điều này phụ thuộc rất lớn vào việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

“Bên cạnh đó, các quy tắc xuất xứ thường rất chi tiết, nên cần biên soạt theo dạng cẩm nang để giúp DN kịp thời nắm bắt. Các cơ quan quản lý cần có một bộ phận “phản ứng nhanh” để khi có bất cứ vấn đề gì được phản ánh từ các DN sẽ ngay lập tức giúp đỡ DN giải quyết và tháo gỡ”, bà Trang đề xuất.

EVFTA không đặt thêm rào cản

Theo ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), khi Việt Nam tham gia EVFTA, điều thuận lợi lớn nhất là thị trường EU cùng một khối, nên các quy định về hàng rào kỹ thuật an toàn thực phẩm cơ bản là giống như nhau. Tuy nhiên, điều kiện về kĩ thuật cũng như chất lượng an toàn thực phẩm luôn là yêu cầu tối thiểu bắt buộc phía EU đặt ra. Chính vì thế, các DN cần nỗ lực để cải thiện về chất lượng, mẫu mã sản phẩm cũng như rất nhiều yếu tố khác để ngoài việc vượt qua hàng rào bắt buộc từ phía nhà nước, còn có thể chinh phục khách hàng EU.

Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương)

Thông tin rõ hơn về điều này, ông Thái cho biết, EVFTA hài hòa lợi ích giữa hai bên. Do đó, hàng hóa của Việt Nam khi có đủ tiêu chuẩn sẽ được hưởng rất nhiều ưu đãi từ phía EU; ngược lại, nếu hàng hóa không đáp ứng được tiêu chuẩn sẽ không được hưởng ưu đãi của Hiệp định, chịu sự chi phối của quy tắc thuế thông thường.

Mặt khác, EU luôn áp dụng chung các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật (hàng rào kỹ thuật) cho tất cả các loại hàng hoá nhập khẩu, nếu hàng hóa không đáp ứng được những yêu cầu sẽ không thể nhập khẩu vào EU.

“Đây chính là những rào cản khiến cho hàng hoá của Việt Nam gặp khó khăn. Đơn cử như thời gian này nhiều DN gặp khó khăn lớn về nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu do ảnh hưởng của dịch Covid-19, cũng như rất khó xuất khẩu sản phẩm sang thị trường khác Trung Quốc vì sản phẩm không được sản xuất theo tiêu chuẩn của các quốc gia nhập khẩu. Khi hiểu điều này các DN sẽ có hướng chủ động hơn và nhìn nhận khác hơn về quy tắc xuất xứ hàng hóa khi vào thị trường EU”, ông Thái cho biết.

Ông Thái cũng khuyến cáo, các DN sẽ phải chú ý các quy tắc để đáp ứng được những điều kiện của phía EU, có như vậy mới tận dụng tất cả những cơ hội từ EVFTA. Tuy nhiên, DN cũng không nên quá bi quan, bởi Hiệp định cùng các quy tắc không đặt thêm rào cản mới, thậm chí còn giúp cho DN tháo gỡ những rào cản này một cách minh bạch hơn.

“Đã có những DN Việt Nam rất quen thuộc với thị trường EU. Những kinh nghiệm này cần được lan toả ra cho nhiều DN khác để có thể tìm hiểu, đồng thời làm thay đổi quy trình sản xuất để đáp ứng yêu cầu từ phía EU”, ông Thái mong muốn./.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN

https://vov.vn/kinh-te/evfta-duong-cao-toc-khong-chi-toan-hoa-hong-1025913.vov