Ngày 15-7, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi Bộ GD-ĐT thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ vừa ban hành.

Theo đó, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhận được ý kiến của một số nhà khoa học, nhà giáo về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ mới được Bộ GD-ĐT ban hành kèm theo Thông tư số 18/2021/TT-BGDĐT ngày 28-6-2021.

Lãnh đạo Trường ĐH Bách khoa Hà Nội trao bằng cho hai tiến sĩ Nguyễn Văn Yên và Phạm Anh Tuân. Ảnh: Duy Thành

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo Bộ GD-ĐT nghiên cứu các ý kiến góp ý trên tinh thần cầu thị, nghiêm túc, có hình thức phù hợp để trao đổi ý kiến thật sự khoa học và tiếp thu các ý kiến xác đáng nhằm nâng cao chất lượng và tiếp cận với chuẩn mực quốc tế trong đào tạo tiến sĩ. Đối với những ngành đặc thù thì có quy định cho phù hợp, đảm bảo chất lượng.

Trước đó, như Báo Người Lao Động đã thông tin, nhiều chuyên gia cho rằng quy chế tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ vừa được ban hành là một bước thụt lùi trong đào tạo tiến sĩ vì đã hạ chuẩn về chất lượng so với quy chế cũ.

Cụ thể, quy chế cũ yêu cầu người học bắt buộc phải có công bố quốc tế ở mức một bài trên tạp chí ISI hoặc 2 bài trên tạp chí quốc tế có phản biện, không nhất thiết phải ISI.

Theo GS Nguyễn Đình Đức, công bố quốc tế chính là công khai, minh bạch kết quả nghiên cứu của nghiên cứu sinh, là liêm chính học thuật. Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực xóa nạn "tiến sĩ giấy" thì việc dùng tiêu chí này là một bước đi rất phù hợp để xác định tiến sĩ thật hay không. GS Đức cũng bày tỏ lo ngại việc bỏ yêu cầu công bố quốc tế sẽ khiến khó kiểm soát chất lượng, không tránh được các "lò ấp" tiến sĩ sẽ ra đời hàng loạt, người người làm tiến sĩ vì chuẩn đầu ra thấp.

GS Ngô Việt Trung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cao cấp về toán, cho rằng công bố quốc tế là sự thừa nhận khách quan của thế giới đối với các kết quả nghiên cứu của tác giả. Quy định mới cho phép luận án công bố hoàn toàn trong nước, trong lúc các nước trong khu vực yêu cầu phải có ít nhất một công bố trong danh mục ISI của thế giới. GS Trung cho rằng quy chế mới đi ngược xu thế và băn khoăn sau vài thế hệ thì trình độ tiến sĩ Việt Nam sẽ đi về đâu so với thế giới?

Bên cạnh hạ yêu cầu về bài báo khoa học, quy chế mới cũng hạ chuẩn về ngoại ngữ. Theo quy chế mới, yêu cầu về trình độ ngoại ngữ của đối tượng dự tuyển là có chứng chỉ ngoại ngữ TOEFL iBT là 46 điểm. Trong khi đó, theo quyết định của Chính phủ về khung ngoại ngữ, nghiên cứu sinh phải có trình độ B2. Quy đổi của Trường ĐH Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội cho thấy trình độ B2 phải tương đương 72 điểm TOEFL iBT. Công bố của Viện Khảo thí Giáo dục Mỹ - đơn vị tổ chức bài thi TOEFL iBT, trên website chính thức của đơn vị này - cũng cho thấy trình độ B2 tương đương với mức điểm TOEFL iBT là 72 điểm.