Có tồn tại nguy cơ lây nhiễm trong không khí hay không?

Bổ sung thêm vào những bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 có thể lây lan qua không khí, các nhà khoa học đã xác định được sự xuất hiện của các chất liệu di truyền trong giọt bắn chứa virus trong không khí, trong đó nhiều giọt bắn có đường kính nhỏ hơn 1/10.000 của 2,5 cm.

Các nhân viên y tế kiểm tra thông tin sau khi họ lấy mẫu ở Vũ Hán ngày 16/4/2020. Ảnh: AP

Điều này từng được đề cập trước đây trong các mô hình ở phòng thí nghiệm nhưng hiện nay, các nhà khoa học Trung Quốc nghiên cứu trong điều kiện thực tế đã tiết lộ rằng họ thu được những giọt bắn nhỏ li ti chứa chất liệu di truyền của virus trong không khí ở 2 bệnh viện tại Vũ Hán, Trung Quốc - nơi các ca mắc Covid-19 đầu tiên được ghi nhận.

Các phát hiện này được công bố hôm 27/4 trên tạp chí Nature.

Hiện vẫn chưa rõ liệu virus trong các mẫu mà các nhà nghiên cứu thu thập được có khả năng lây nhiễm hay không song các giọt bắn này là vô cùng nhỏ, có thể được tạo ra khi ai đó thở hoặc trò chuyện. Những giọt bắn này có thể lơ lửng trong không khí và người khác có thể hít phải.

"Những giọt bắn này sẽ lơ lửng trong không khí ít nhất 2 tiếng", Linsey Marr, một giáo sư về kỹ thuật môi trường và dân sự tại Đại học Công nghệ Virginia nhận định.

"Điều này là minh chứng mạnh mẽ cho thấy có tồn tại nguy cơ lây nhiễm trong không khí", chuyên gia này cho hay.

Marr và nhiều nhà khoa học khác cho biết ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 lây lan qua những giọt bắn nhỏ li ti.

Cho tới nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn nhận định rằng dịch Covid-19 phần lớn lây nhiễm qua những giọt bắn lớn, vốn không thể lơ lửng trong không khí lâu, hoặc lây nhiễm qua việc tiếp xúc với các bề mặt có chứa virus gây bệnh.

Thậm chí với những phát hiện mới này, vấn đề virus SARS-CoV-2 có lây truyền qua không khí hay không vẫn chưa được giải quyết. Mặc dù ARN của virus SARS-CoV-2 - vật liệu di truyền quyết định khả năng lây nhiễm và chu kỳ nhân lên của virus, có trong những giọt bắn nhỏ li ti, song các nhà khoa học vẫn chưa biết liệu virus vẫn có khả năng lây nhiễm hay không, hay các thí nghiệm trên chỉ phát hiện được những phần vô hại của virus.

"Phần chưa đầy đủ này là bản sao virus có thể sống sót được. Liệu chúng ta có thể nuôi cấy virus này từ không khí hay không", Harvey V. Fineberg, người dẫn đầu Ủy ban Thường vụ về các bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện và những đe dọa sức khỏe thế kỷ 21 tại Học viện Khoa học Công nghệ, Kỹ thuật và Y học Quốc gia cho biết.

Vào tháng 2 và tháng 3, các nhà khoa học đã thu thập các mẫu tại Bệnh viện Renmin, Đại học Vũ Hán và 1 bệnh viện dã chiến được sử dụng để cách ly và điều trị cho các bệnh nhân ở thể nhẹ. Họ cũng lấy mẫu trong không khí ở những khu vực công cộng quanh Vũ Hán, trong đó có 1 tòa nhà, 1 siêu thị và 2 cửa hàng tạp hóa.

Hầu như rất ít virus được phát hiện trong không khí tại những giường cách ly hoặc trong phòng bệnh nhân trong bệnh viện, những nơi thông gió tốt. Tuy nhiên, mức độ tập trung virus tăng cao hơn tại những khu vực nhỏ hẹp, chẳng hạn như trong nhà vệ sinh, những nơi không được thông gió.

"Điều này đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh những không gian kín nhỏ hẹp", Marr cho biết.

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra virus trong không khí tại những khu vực mà các nhân viên y tế cởi bỏ trang phục bảo hộ, cho thấy virus có thể bám trên trang phục và sau đó lơ lửng trong không khí. Dù vậy, việc này đã giảm đáng kể sau khi bệnh viện thực hiện nhiều biện pháp làm sạch triệt để hơn.

Các nghiên cứu khác

Dữ liệu ở Vũ Hán cũng nhất quán với những phát hiện của Trung tâm Y tế Đại học Nebraska, nơi các nhà nghiên cứu khác cũng phát hiện ra ARN của virus SARS-CoV-2 trong không khí cũng như trên các bề mặt trong phòng. Nghiên cứu này, hiện vẫn đang được các nhà khoa học khác xem xét, đã không xác định kích thước của các giọt bắn. Tuy nhiên, sự hiện diện của vật liệu di truyền của virus ở những khu vực như dưới giường hay trên bục cửa số cho thấy những giọt bắn nhỏ có thể được mang khắp phòng theo những hướng gió khác nhau.

Trong bài báo này, các nghiên cứu ở Nebraska phát hiện sự hiện diện của ARN trong virus song không xác định được virus có khả năng lây nhiễm hay không. Ngoài các thí nghiệm, các nhà khoa học đang nỗ lực phát triển virus trong những môi trường nuôi cấy khác nhau để xác định liệu chúng có khả năng khiến con người mắc bệnh hay không.

"Chúng tôi đã đạt được nhiều tiến triển trong 2 tuần qua. Tôi thực sự hy vọng chúng tôi có thể đưa ra những kết luận vững chắc hơn trong tuần tới", Joshua L. Santarpia, giáo sư về bệnh lý học và vi sinh học tại Trung tâm Y tế Đại học Nebraska cho biết.

Trong nghiên cứu ở Vũ Hán, không có virus nào được phát hiện ở hầu hết các nơi công cộng được nghiên cứu như ở tòa nhà và siêu thị, mặc dù vẫn phát hiện lượng virus ở một mức độ nhất định tại các khu vực đám đông bên ngoài một trong 2 bệnh viện và tại các cửa hàng tạp hóa trên. 

Marr cho biết bà đã tính toán, sẽ mất khoảng 15 phút để 1 người hít phải 1 phân tử virus.

"Thật thú vị là có thể tính toán được số lượng này. Tôi nghĩ phát hiện này là một minh chứng cho thấy chúng ta nên tránh đám đông", Marr nhận định./.

Kiều Anh/VOV.VN

https://vov.vn/the-gioi/nghien-cuu-moi-ve-nguy-co-sarscov2-lay-nhiem-trong-khong-khi-1043127.vov